تاریخچه اسکناس پهلوی
معرفی و تاریخچه اسکناس پهلوی
اسکناس پهلوی به دسته اسکناس‌هایی گفته می‌شود که در دوران سلطنت رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی در ایران منتشر شده‌اند.
این اسکناس‌ها بخشی مهم از تاریخ پولی کشور را تشکیل می‌دهند و ارزش تاریخی و کلکسیونی بالایی دارند؛ به همین دلیل «اسکناس پهلوی» یکی از کلیدواژه‌های پراستفاده در حوزه کلکسیون اسکناس است.
شروع انتشار اسکناس رضاشاه
بعد از تأسیس بانک ملی ایران در سال ۱۳۱۱ شمسی و اصلاح واحد پول ایران در همان سال (ریال واحد پول رسمی شد) اسکناس رضاشاه به ارزش‌های مختلف منتشر گردید.
اسکناس رضاشاه معمولاً عکس نیم‌رخ رضاشاه دارد، بعضی سری‌ها با «کلاه» و بعضی بدون کلاه چاپ شده‌اند، همچنین طراحی پشت اسکناس‌ها معمولاً با نقوشی از ایران باستان یا آثار ملی همراه است.
سری اسکناس رضاشاه از اولین دوره‌های اسکناس پهلوی است و به دلیل قدمت زیاد، کیفیت چاپ، شمار سریال‌ها و شرایط حفظ‌شدن، دارای ارزش کلکسیونی ویژه‌ای است.
دوره محمدرضاشاه و تکامل اسکناس پهلوی
با روی کار آمدن محمدرضاشاه پهلوی، اسکناس پهلوی وارد دوره‌ی جدیدی شد؛ طراحی‌ها متنوع‌تر شدند، امضاهای مختلف از مدیران بانک ملی و بانک مرکزی در روی اسکناس‌ها به‌کار رفت، و سری‌های بزرگ‌تر و مقادیر بالاتر نیز منتشر گشت.
یکی از نمونه‌های شناخته‌شده اسکناس محمدرضاشاه، اسکناس ۵۰ ریال سری سوم بانک ملی است که تصویر محمدرضاشاه روی آن چاپ شده و پشتش نقوش تخت جمشید دارد. همچنین اسکناس هزار ریالی محمدرضاشاه منتشر شده که امضاها و طراحیش به‌گونه‌ای است که در میان کلکسیونرها محبوبیت دارد.
ویژگی‌های متمایز اسکناس پهلوی
فیلیگران و واترمارک: بسیاری از اسکناس پهلوی دارای فیلیگران با تصویر نیم‌رخ شاه یا تاج و شیر و خورشید هستند.
نوع چاپ و طراحان: برخی اسکناس‌ها در چاپخانه‌های خارجی و با کیفیت بالا چاپ شده‌اند، و طرح‌ها شامل نمادهای ملی، بناهای تاریخی ایران و مناظر طبیعی بوده‌اند.
امضاءها: اسکناس محمدرضاشاه دارای امضاء مدیران گوناگون (مانند مدیرکل بانک ملی، بازرس دولت، رئیس‌کل بانک مرکزی) است؛ این امضاءها در تشخیص سری و دوره اهمیت دارند.
سری‌ها و شماره‌ها: سری و شماره‌سازی اهمیت فراوان دارد؛ اسکناس‌هایی که سری کمیاب، شماره زیبا یا سریال کامل دارند، ارزش بیشتری پیدا می‌کنند.
پایان دوران اسکناس پهلوی و جایگزینی
آخرین مجموعه‌های اسکناس پهلوی با امضای مسئولان بانک مرکزی در زمان محمدرضاشاه منتشر شد. پس از انقلاب اسلامی، اسکناس‌های جدید جمهوری اسلامی ایران منتشر گردیدند که طراحی، امضا و نمادها تغییر کرد.